मंगा भो नी बाई सुरकन माय ले साय मा खिसडी शिजाडानं काम भेटी गयथं त्यामा दिन पास व्हई चालनात ! मंगा भो बी रोज दीम्मय ना पायरे वट्टा वर बठे , नदी वर गावना ढोरे पाणी पेवाले जायेत , मंगा भो रोज त्यास्नी गम्मेत दखे ! चिंध्या ना बैले , बाप्यान्या शेपटल्या ,आणि रघ्यानं कुत्तल्लं मंगा भो ले उजि आवडे ! एक दिन जादू न्हांजी ,कारभारी ,सांडू भो नदीना गम तुम्बालाल अप्पा ना डांगर मया मा बोनी कराले जायेल व्हतात ! येता येता मंगा भो ना जोड़े बशी गयात ! गप्पा टप्पा सुरु व्हयन्यात , तितलामा ढोरे नदीना गम जावाले लागनात ! ढोरेस्ना मांगे मांगे पोलिस पाटिल न्या डोबडा जाई रायंत्यात। त्या डोबडासमा एक डोबडानं शिंगडं रिंगनं मायक गोल गिटिंग व्हतं ! मंगा भो नि एक नजेर लाईसनी त्या डोबडाना गम दखाले लागी गया , जादू न्हांजी नि इचारं , ''मंग्या भो , त्या शिंगडास्मा तूनं डोक्स घुशी का ?" मंगा भो नी हशी दीनं ! ''मी बी तोच इचार करी रायनु , एक दिन इसोर भायजी बी माले तशी सांगी रायंता !
'' माले त्या शिंगडा उजी पटनात , देव नी नई बी काय डिजाईन मा बनायेल शेतस ,नहीं का ?"
''बरेड मा काय अशा डोबड़ा दखाले भेटण्यात नहीं व्हतिन ?," सांडू भो नी ईचारं
"बरेडमा काय डोबड़ा भेटतिन ?पयले गच्ची व्हत्यात पण आते डोबडा बी दखाती नईत नी डाबरा बी कोल्ला व्हई ग्यात , माणूस ले पानी भेटत नहीं ते डोबडास्ले कठे भेटी ? '' मंगा भो बोलना।
'' तुमले भेटीसन भलती ख़ुशी वहयनी आज , आवुक ई लाग़स अझार --मझार !, कवय मवंय मारुतिना पार वर इ जात जावा , तितलीच गमनुक व्हस , येयुत मंग मंगा भो आमेन ?", कारभारी नी वावण्या पायमा घाल्यात। मंडई घरे घर पांगी गयी !
मंगा भो ना डोयासमोर ती गोल गिटिंग शिंगडा वाली डोबडा उजी फिरे , दूसरा दिन मंडई पारवर बसेल व्हति , मंग्या भो वट्टा वर्तिन उतरना , पोलिस पाटिल न्या डोबडा तथाईन उन्यात , मंगा भो जागा वर्तिन उठना , हय हय करत त्या डोबडानं शिंगडं हाथमा धरं ! आपली मुनगी त्या गोल गिटिंग शिंगडास्मा घुसाड़ी ! डोबडा बिचकाई गयी ! शेवट मुक्क जनावर ते ! आयी दोन पायनं जनावरले भेमकायीसन तिनि पयाले सुरवात करी , मंग्या न डोक्स शिंगडास्मा अटकी गे ! डोबळ मंग्याले शिंगडास्मा उचलीसन दाजीना उखल्लामा खुप्साले लागनी , मंग्या जोर जोर मा कोक्लाले लागी गया , येड़बाई नि आयी दखं नि तिनि मारतीना पारवर बसेल मंडई ले खबर करी, तशी मंडई उठनी नि उखल्लाना गम झुंगी धरी पयनी , जाम्यानी डोबडाले धरं , डोबडा उभी रायनी , मंडई नि मंग्या भो ले बाहेर काडं , रंगते भंभाय व्हयी गयथा , हितु डाक्टरले बलावा , इलक्सन टोचं , पट्ट्या बांध्यात् , पाटिल नि गाडीमा टाकिसन दवाखानामा थायनेर लई ग्यात ! दोन च्यार तास मा मंग्या भो सुद्दी वर उना , मंडई मंग्या ले भेटाले गयी ! एक हाथ , एक पाय ले पाटा देना पड़ा , बावीस टाका पडनात , दोन महिना खाटलं सोडानं नयी अशी डाक्टर नई सांगेल व्हतं !
कारभारी नी ईचारं , ''मंगा भो , आयी कस काय व्हय्नं ? पाटिलनी ती डोबडा ते उजी गरीब शे म्हणे !''
''कारभारी , त्या गोल गिटिंग शिंगडा माले उजी आवडेत , मनी मान बी आणि डोकं बी गोल गिटिंग शे , माले वाटे की घुशी जाई का भो त्या शिंगडासनी रिंग मा ? ते दखानं कुरता आऊ आगावूपना कराई गया ! घर बठी दुखणं इकत लेवाई गए !" मंगा भो बोलना आणि तशा रडाले लागी गया !
जादू न्हांजी नी सांगं , ''बय काय करता काय व्हयी जातं ते कोणता दिन उगता भो ? तू शाना सुरता माणूस , कसाले इत्तला आगावुपना करत फिरना ? मरी बीरी जाता ते ?
''जाउद्या, जे झायं ते ! पण शेंखा ते निंघी गयी ! डोक्स बराबर घुस्नं पण ती ड़ोबळ बिचकाई गयी , त्यामा आऊ दांगडो उभा रायना !," मंगा भो बोलना
''त्या डोबऴ ले माहिती व्हतं का आउ गड़ी शेंखा काडी रायना ते ?"
सुरकन बाई नि ड़ोया तानात तशा मंगा भो नी डोया लावात !
लेखक : श्री जयपालसिंह विक्रमसिंह गिरासे , वाठोडा ,शिरपूर [कारभारी]